Rodos Adası Tarihi
Rodos Adası ve Antik Zamanlar
Rodos Adası tarihi, M.Ö. 16. yüzyılda Girit Uygarlığı’nın adaya yerleşmesiyle başlamaktadır. Daha sonra Yunan Mitolojisi’nde yeni bir Rodos ırkı olan Telchines ile ilişkilendirilmiştir. Rodos, mitolojik karakter Danaus ile de bağlantılıdır ve bazen Telchines adıyla anılmıştır. 15. yüzyılda Achaeans adayı istila etmiştir. 11. yüzyılda Dorianların gelişiyle ada daha da önem kazanmaya başlamıştır.
Daha sonra, adanın üç büyük şehri olan Lindos, Lalyssos ve Kameiros, Dorianlar tarafından inşa edilmiştir. İstanköy, Knidos ve Halikarnassos ile birlikte bu şehirler, adanın kültürel ve ticari gelişimine katkıda bulunmuştur. Şair Pindar, methiyesinde “Ada, güneş tanrısı Helios ve Rodos perisinin birliğinde doğdu ve şehir onların üç oğlu için isimlendirildi” demektedir. Rodos’un doğal çiçekli bitkisi ise pembe Hibiscus’tur.
Perslerin adayı işgal etmesinin ardından, M.Ö. 478’de Persler, Atina güçleri tarafından yenilmiştir. Bu zaferin ardından Rodos şehirleri, Atina Birliği’ne katılmıştır. M.Ö. 431’de Peloponez Savaşı sırasında Rodos, büyük ölçüde tarafsız kalmayı başarmıştır. Birliğe bağlı olmasına rağmen savaş 404 yılına kadar sürmüştür. Ancak Rodos, bu süreçte çatışmalardan tamamen uzak durarak kendi yoluna devam etmeye karar vermiştir. M.Ö. 408’de şehir devletleri bir araya gelerek yeni Rodos’u adanın en kuzey ucunda inşa etmişlerdir.
Bu düzenli plan, Atinalı mimar Hippodamus tarafından tasarlanmıştır. Ancak Peloponez Savaşları, Yunan kültürünü zayıflatmış ve adayı istilaya açık hale getirmiştir. M.Ö. 357’de ada, Karyalılar tarafından Kral Mausolus’un liderliğinde fethedilmiştir. Ardından M.Ö. 340’ta Persler’in kontrolüne geçmiştir. Ancak bu dönem kısa sürmüş ve şehir halkı için rahatlatıcı bir durum olmuştur. Rodos, M.Ö. 332’de Makedonyalı Büyük İskender’in Persleri yenmesinin ardından bu büyüyen imparatorluğun bir parçası haline gelmiştir. İskender’in ölümünden sonra, generalleri krallığı kontrol etme mücadelesine girmiştir.
Bu generallerden üçü, Ptolemy, Seleucus ve Antigonus, krallığı kendi aralarında bölmeyi başarmıştır. Rodos, Ptolemiler ile ticari ve kültürel bağlarını İskenderiye ile güçlendirmiştir. Birlikte oluşturdukları Rodos-Mısır birliği, Akdeniz’deki ticareti büyük ölçüde kontrol etmiştir. M.Ö. 3. yüzyılda şehir, denizcilik, ticaret ve kültür merkezi haline gelmiş ve parası Akdeniz’in dört bir yanında dolaşımda olmuştur.
Rodos’un ünlü felsefe okulu, bilim, edebiyat ve hitabet alanında İskenderiyeli ustalarla iş birliği yapmıştır. Rodos’ta okul kuran tanınmış isimler arasında Atinalı hitabetçi Aeschines, Apollonius of Rhodes (M.Ö. 3. yüzyıl – M.Ö. 246, epik şair, bilim insanı ve İskenderiye Kütüphanesi’nin direktörü), astronom Hipparchus, Geminus ve hitabetçi Dionysios Trax yer almaktadır. Heykel okulu ise zenginlik ve dramatik stil ile gelişmiş, bu da Hellenistik Barok tarzı olarak tanımlanmıştır.
Rodos Adası ve Ortaçağ Dönemi
1309 yılında, Bizans döneminin sona ermesi, adanın Hospitalier Şövalyeleri tarafından ele geçirilmesiyle gerçekleşti. Bu tarikat, 1080 yılında Kudüs’te kurulmuş olup, Saint John, Rodos ve Malta şövalyelerini içeren bir organizasyondur. Adanın yeni yönetimi altında, Rodos Şövalyeleri şehri Orta Çağ Avrupa’sının ideal modeline göre yeniden inşa etti. Şehrin en ünlü anıtlarından biri olan Büyük Üstatlar Sarayı, bu dönemde inşa edilmiştir.
Şövalyelerin inşa ettiği güçlü surlar, 1444’te Mısır Sultanı’nın saldırılarına ve 1480’de II. Mehmet’in saldırılarına karşı direnerek ayakta kalmayı başardı. Ancak, Rodos, 29 Aralık 1522’de Kanuni Sultan Süleyman’ın büyük ordusuna karşı yenik düştü. Kalan birkaç şövalyeye Sicilya Krallığı’nda dinlenme izni verildi. Şövalyeler daha sonra operasyon merkezlerini Malta’ya taşıyacaklardı. Ada, yaklaşık 400 yıl boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliği altında kalmıştır.
Rodos Adasının Modern Tarihi
1912’de Trablusgarp Savaşı sırasında Rodos İtalya tarafından işgal edildi. 1948’de Onikiada’nın diğer adalarıyla birlikte, Yunanistan’a katıldı. Adada bulunan Türk azınlık 1923’teki Türkiye Yunanistan Nüfus Mübadelesi sırasında İtalya topraklarında sayıldıkları için mübadeleden kurtuldular. Bu nedenle günümüzde Rodos’ta küçük bir Türk azınlığı bulunmaktadır.
